Kilka uwag i dokumentów dotyczących emigracji polskich matematyków w latach 30. i 40. XX wieku

Abstract

The history of the sufferings and the emigration of mathematicians under Nazi influence would be very incomplete without considering the perhaps most vibrant and at the same time most victimized European mathematical school of the 1930s, namely the Polish one. Polish mathematical emigration contributed – similarly to German-speaking emigration – considerably to the development of mathematics in the host countries, particularly in the United States.The paper contributes to the discussion with some archival documents from two specific sources, which have so far found relatively little attention among historians of mathematics. These are the files of the Society for the Protection of Science and Learning (SPSL) at the Bodleian Library in Oxford, UK, and the files related to the Asylum Fellowship Plan organized by the Astronomer at Harvard University Harlow Shapley, now in possession of the Harvard University Archives.Historia cierpień i emigracji matematyków wywołanych przez nazistów jest bardzo niekompletna, jeśli nie weźmiemy pod uwagę szkoły polskiej, chyba najbardziej tętniącej życiem, a zarazem najbardziej prześladowanej europejskiej szkoły matematycznej lat trzydziestych XX wieku. Polska emigracja matematyczna przyczyniła się – podobnie jak emigracja niemieckojęzyczna – do rozwoju matematyki w krajach przyjmujących, szczególnie w Stanach Zjednoczonych.Artykuł jest przyczynkiem do dyskusji na temat niektórych dokumentów archiwalnych z dwóch konkretnych źródeł, które jak dotąd stosunkowo mało interesowały historyków matematyki. Są to akta Society for the Protection of Science and Learning (SPSL) w Bodleian Library w Oxfordzie w Wielkiej Brytanii oraz akta związane z Asylum Fellowship Plan organizowanym przez Harlowa Shapleya, astronoma z Harvard University, obecnie w posiadaniu Harvard University Archives