"Voor mij graag het zompig varken." : een onderzoek naar de tekstwaardering van restaurantrecensies

Abstract

In dit verslag beschrijf ik een experiment dat ik heb uitgevoerd naar de invloed van stijlverschillen op tekstwaardering. Daarbij ben ik op zoek gegaan naar een antwoord op de volgende onderzoeksvraag: In hoeverre beïnvloeden stijlverschillen met betrekking tot prikkelende teksten de tekstwaardering van lezers? De organisatie Zone/Magazines, waar ik mijn stage heb gevolgd, zoekt naar een stijl die een ‘prikkelend effect’ bij de lezers teweeg brengt. Interviews met Zone-medewerkers hebben me bij mijn onderzoeksonderwerp gebracht: de restaurantrecensie. Het ‘prikkelend effect’ zou bereikt kunnen worden door de toevoeging van evaluatieve adjectieven en persoonlijke zinnen aan een recensie. De onderzoeksvraag heb ik vervolgens gespecificeerd tot de volgende twee deelvragen: - In hoeverre vergroot het gebruik van evaluatieve adjectieven in recensies de tekstaantrekkelijkheid? - In hoeverre vergroot het gebruik van persoonlijke zinnen in recensies de tekstaantrekkelijkheid? Daarbij heb ik de volgende hypotheses opgesteld: Hypothese 1 Het gebruik van evaluatieve adjectieven verkleint de tekstaantrekkelijkheid van een recensie. Hypothese 2 Het gebruik van persoonlijke zinnen vergroot de tekstaantrekkelijkheid van een recensie. Proefpersonen zijn ingedeeld in groepen van vijftien man. Elke groep heeft een versie van een restaurantrecensie gekregen. Versies verschillen onderling in de toevoegingen, in de aan- of afwezigheid van de twee genoemde stijltechnieken. Na het lezen van de recensie hebben de proefpersonen een vragenlijst ingevuld en blijk gegeven van hun tekstwaardering door middel van stellingen. De antwoorden zijn verwerkt in het statistische rekenprogramma SPSS. Variantie-analyses hebben tot de volgende uitkomsten geleid: ik heb niet kunnen aantonen dat evaluatieve adjectieven de tekstaantrekkelijkheid van recensies vergroten danwel verkleinen. Het enige effect van evaluatieve adjectieven is een gecombineerd effect met persoonlijke zinnen op overtuigingskracht. Overtuigingskracht vormt een onderdeel van het construct tekstaantrekkelijkheid in de zin dat een opinietekt moet overtuigen wil deze aantrekkelijk zijn. In combinatie met persoonlijke zinnen verkleint de toevoeging van evaluatieve adjectieven de overtuigingskracht en daarmee ook de aantrekkelijkheid van een recensie; in combinatie met evaluatieve adjectieven verkleint de persoonlijke zin de overtuigingskracht en daarmee de aantrekkelijkheid van een recensie. Hiermee is mijn experiment een aanvulling op eerder onderzoek naar de effecten van het evaluatief adjectief. In tegenstelling tot de uitkomsten van de onderzoeken van Hans Hoeken en Henk Pander Maat, waarbij het evaluatief adjectief de overtuigingskracht en aantrekkelijkheid van teksten uit reisgidsen deed toenemen, vind ik dit effect niet bij restaurantrecensies. Daarmee benadrukt mijn experiment de verschillen die tussen tekstgenres kunnen bestaan en de betekenis daarvan voor het (niet mogen) generaliseren van resultaten van stijlonderzoek