Osmanlı’da coğrafi bilinç ve farkındalık üzerine bir deneme

Abstract

Osmanlı Devleti’nde coğrafi ve bilinç farkındalığı, araştırmacılar arasında kayda değer bir tartışma konusudur. Bu bağlamda, 16. yüzyıl başlarında Osmanlı’da teritoryal bilincinin şekillenmesinde Ali Ekber Hitay’ın 1516’da İstanbul’da tamamladığı Çin’i konu alan eserine dikkat çekilir. Bununla ilintili bir diğer husus ise, Hitay’ın eserinin Osmanlı yönetiminde “coğrafi bilinç ve farkındalık” oluşturmasına paralel olarak o yüzyıl boyunca “emperyal arzular” peşinde koştuğu yönündeki anlatıdır. Tabii, 16. yüzyıl sadece Osmanlı devleti için değil, keşifler çağını başlatan Batı Avrupa denizci milletleri ile bu keşiflere konu olan Hint Okyanusu ve çevresinde yeni siyasi yapılaşmalar ve buna binaen askerî, dinî-kültürel ve toplumsal gelişmeler bağlamında da dikkat çekici bir dönemdir