Pottery as an indicator of interregional contacts. Place of Vardar and Struma river valleys in the cultural network of Central Macedonia in the Late Bronze Age

Niniejsza praca doktorska skupia się na badaniach nad ceramiką naczyniową z późnej epoki brązu w regionie Macedonii Centralnej, koncentrując się na jej roli jako świadectwa kontaktów ponadregionalnych. Praca jest wynikiem analizy dostępnych materiałów z badań terenowych, wykopaliskowych, kwerend literaturowych z różnych regionów, oraz analiz przestrzennych. Macedonia Centralna, leżąca na styku Bałkanów i Egei, była strefą peryferyjną lub marginalną w systemie światowym epoki brązu, co miało wpływ na rozwój jej kultury materialnej, a widoczne jest zwłaszcza w najbardziej powszechnie występującym materiale archeologicznym – fragmentach naczyń ceramicznych. Praca ukazuje, w jaki sposób ceramika może dostarczyć informacji o kontaktach kulturowych między tymi regionami. W rozprawie przeanalizowane zostały trzy kategorie naczyń ceramicznych: ceramika mykeńska, malowana matową farbą oraz nacinana i inkrustowana. Badania obejmują materiały ze stanowisk archeologicznych zlokalizowanych w dolinach Wardaru i Strumy, które były ważnymi szlakami komunikacyjnymi i miejscami interakcji kulturowych w późnej epoce brązu w tej górzystej części południowo-wschodnich Bałkanów. Te doliny rzeczne, ze względu na swoje strategiczne położenie, prawdopodobnie pełniły rolę korytarzy wymiany kulturowej, czyniąc je kluczowymi obszarami do badania w kontekście kontaktów ponadregionalnych. W pracy omówione są kwestie chronologii i organizacji osadnictwa w późnej epoce brązu. Mimo wpływów z południowego świata mykeńskiego, osady zachowały swoje lokalne tradycje, co znajduje odzwierciedlenie w unikalnym charakterze ich produkcji ceramicznej. Metodyka pracy opiera się na tradycyjnych technikach badawczych, takich jak analiza techno-stylistyczna ceramiki, uzupełniając ją analizami przestrzennymi. Próbę badawczą stanowiły naczynia i fragmenty zgromadzone w zbiorach między innymi: Muzeum Brytyjskiego w Londynie, Muzeum Archeologicznego w Salonikach, Uniwersytetu Arystotelesa w Salonikach, Regionalnego Historycznego Muzeum w Błagojewgradzie. Wzięto pod uwagę fragmenty zebrane zarówno podczas jednych z pierwszych działań badawczych w regionie – podczas I wojny światowej i latach 20. XX wieku, jak również nowsze materiały gromadzone w trakcie postępów prac systematycznych badań powierzchniowych w Grecji i Bułgarii. Dodatkowo, jako uzupełnienie informacji płynących z analiz ceramicznych – zastosowano serię analiz przestrzennych, wykonanych dla obszaru południowo-wschodnich Bałkanów, z zastosowaniem narzędzi systemu informacji geograficznej – GIS. Pozwoliło to na lepsze zrozumienie funkcji osad w przestrzeni w kontekście kontaktów kulturowych. Praca zawiera analizę rozwoju wytwórczości ceramicznej w Macedonii Centralnej, w tym wpływów północnych i południowych. Poddane badaniu zostało jak lokalna ceramika była kształtowana przez te wpływy, jednocześnie zachowując swoje unikalne cechy. Wyróżnione kategorie naczyń ceramicznych odgrywały kluczową rolę w analizie kontaktów kulturowych, pokazując, jak lokalne społeczności integrowały wpływy zewnętrzne w swojej produkcji. Ukazano, które regiony w sieci powiązań Macedonii Centralnej były kluczowe z punktu widzenia interakcji interregionalnych. Pod koniec późnej epoki brązu, w regionie północnej Egei, nie odnotowano znaczących przerw w osadnictwie, co sugeruje stabilny rozwój kultury materialnej, mimo zewnętrznych wpływów. W Macedonii Centralnej nie zarejestrowano obecności zinstytucjonalizowanych centrów politycznych, co odróżnia ten region od bardziej zaawansowanych cywilizacyjnie obszarów Grecji południowej. Dalsze badania, w tym bardziej zaawansowane analizy chemiczne i petrograficzne, mogłyby dostarczyć dodatkowych informacji i pogłębić zrozumienie dynamiki kulturowej w tej części świata. Praca podkreśla również znaczenie badań nad rytuałami pogrzebowymi, które w Macedonii Centralnej są wciąż słabo zbadane. Brak formalnych praktyk pogrzebowych odróżnia ten region od sąsiednich obszarów, w których rytuały pogrzebowe były bardziej rozwinięte. Dalsze badania nad tym aspektem mogą dostarczyć nowych informacji o społecznych i kulturowych strukturach regionu. Na zakończenie przedstawiono perspektywę na przyszłość, sugerując, że włączenie nowoczesnych technik analitycznych, takich jak analiza chemiczna i petrograficzna, mogłoby znacznie wzbogacić zrozumienie ceramiki z Macedonii Centralnej i jej roli w ponadregionalnych kontaktach kulturowych. This doctoral dissertation focuses on the study of pottery from the Late Bronze Age in the Central Macedonia region, emphasizing its role as evidence of interregional interactions. The research is the result of analyzing available materials from fieldwork surveys, excavations, literature queries from various regions, and digital spatial analyses. Central Macedonia, located at the intersection of the Balkans and the Aegean, was a peripheral or marginal zone in the world-system theory of the Bronze Age, which influenced the development of its material culture. This influence is particularly visible in the most commonly found archaeological material—fragments of ceramic vessels. The dissertation demonstrates how ceramics can provide information about cultural contacts between these regions. The study analyzes three categories of ceramic vessels: Mycenaean pottery, matt-painted pottery, and incised and encrusted pottery. The research includes materials from archaeological sites located in the Vardar and Struma valleys, which were important communication routes and sites of cultural interactions during the Late Bronze Age in this mountainous part of the southeastern Balkans. These river valleys, due to their strategic location, likely served as corridors for cultural exchange, making them key areas for studying interregional contacts. The dissertation discusses issues of chronology and settlement organization during the Late Bronze Age. Despite influences from the southern Mycenaean world, the settlements retained their local traditions, which is reflected in the unique character of their ceramic production. The methodology of the work is based on traditional research techniques, such as techno-stylistic analysis of ceramics, complemented by spatial analyses. The research sample consists of vessels and fragments collected in the collections of institutions such as the British Museum in London, the Archaeological Museum of Thessaloniki, Aristotle University of Thessaloniki, and the Regional Historical Museum in Blagoevgrad. The study takes into account fragments collected during some of the earliest research activities in the region—during World War I and the 1920s, as well as more recent materials gathered during systematic surface surveys in Greece and Bulgaria. Additionally, to complement the information derived from ceramic analyses, a series of spatial analyses was conducted for the southeastern Balkans using Geographic Information System (GIS) tools. This allowed for a better understanding of the function of settlements in the spatial context of cultural contacts. The dissertation includes an analysis of the development of ceramic production in Central Macedonia, including northern and southern influences. The research examines how local ceramics were shaped by these influences while maintaining their unique characteristics. The highlighted categories of ceramic vessels played a crucial role in analyzing cultural contacts, showing how local communities integrated external influences into their production. The study identifies which regions in the Central Macedonia network were key from the perspective of interregional interactions. By the end of the Late Bronze Age, no significant breaks in settlement continuity were recorded in the northern Aegean region, suggesting a stable development of material culture despite external influences. In Central Macedonia, no institutionalized political centers were recorded, distinguishing this region from the more advanced southern Greek areas. Further research, including more advanced chemical and petrographic analyses, could provide additional information and deepen the understanding of cultural dynamics in this part of the world. The dissertation also highlights the importance of studies on burial rituals, which in Central Macedonia are still poorly understood. The lack of formal burial practices distinguishes this region from neighboring areas, where burial rituals were more developed. Further research on this aspect may provide new information on the social and cultural structures of the region. Finally, the dissertation presents a future perspective, suggesting that the inclusion of modern analytical techniques, such as chemical and petrographic analysis, could significantly enhance the understanding of Central Macedonian ceramics and their role in interregional cultural contacts. Wydział Archeologi

Innovative methods for the teaching of second language metalinguistic awareness

Wydział AnglistykiNiniejsza rozprawa doktorska bada innowacyjne metody nauczania świadomości metajęzykowej u osób uczących się języka angielskiego jako drugiego języka, ze szczególnym uwzględnieniem wymowy. Praca osadzona jest w kontekście bezpośredniego nauczania wymowy (Baker 2018) oraz modelu przyswajania mowy Flege i Bohn (2021). Główna część rozprawy składa się z trzech artykułów naukowych. Pierwsza publikacja (Łodzikowski i Jekiel 2019) pokazuje, że gry planszowe typu wydrukuj-i-graj mogą zwiększyć zaangażowanie na zajęciach i poprawić wiedzę o prozodii. Druga publikacja (Łodzikowski 2021) wskazuje, że narzędzie do transkrypcji oparte na międzynarodowym alfabecie fonetycznym (IPA) może poprawić świadomość metafonologiczną. Trzecia publikacja (Łodzikowski, Foltz i Behrens 2024) bada zastosowanie generatywnej sztucznej inteligencji (SI) w nowym podejściu do spersonalizowanego nauczania i uczenia się. Praca podkreśla potencjał nowoczesnych technologii w nauczaniu świadomości metajęzykowej oraz szerszej edukacji. Autor wskazuje na konieczność rozwijania kompetencji nauczycieli L2 w zakresie SI, aby w pełni wykorzystać potencjał tych technologii do dalszych innowacji w nauczaniu. This doctoral dissertation investigates innovative methods for teaching metalinguistic awareness to learners of English as a second language, with a particular focus on pronunciation. The work is set in the context of direct pronunciation teaching (Baker 2018) and the Speech Learning Model by Flege and Bohn (2021). The main part of the dissertation consists of three research papers. The first publication (Łodzikowski and Jekiel 2019) demonstrates that print-and-play board games can enhance classroom engagement and improve knowledge of prosody. The second publication (Łodzikowski 2021) indicates that a transcription tool based on the International Phonetic Alphabet (IPA) can improve metaphonological awareness. The third publication (Łodzikowski, Foltz, and Behrens 2024) explores the applications of generative artificial intelligence (AI) in a new approach to personalised teaching and learning. The dissertation highlights the potential of modern technologies in teaching metalinguistic awareness and broader education. The author emphasises the need to develop L2 teachers’ competencies in AI to fully leverage these technologies for further innovation in teaching.Two publications included in this dissertation were supported by a Preludium research grant from the National Science Centre (Poland) as part of project 2014/15/N/HS2/03867

Relations of the Republic of Uzbekistan with the Islamic Emirate of Afghanistan

Przedmiotem badań poniższego artykułu są kontakty w sferze politycznej i ekonomicznej pomiędzy Uzbekistanem i Afganistanem po przejęciu władzy przez talibów. Niniejszy arty kuł ma na celu znalezienie odpowiedzi na następujące pytanie badawcze: jaka jest dynamika relacji ekonomicznych i politycznych między Taszkentem i Kabulem po 2021 roku? W celu udzielenia odpowiedzi na powyższe pytanie należy przeanalizować szereg wydarzeń z lat 2021–2023 w kontekście próby pokojowego współistnienia. Powyższe rozważania pozwalają na postawienie pobocznego pytania badawczego, w jaki sposób doszło do ukształtowania się wzorca współpracy między Talibami a władzami w Taszkencie? Nieodzownym elementem w tym aspekcie będzie uwzględnienie braku przynależności Uzbekistanu do jakiegokolwiek bloku militarnego, czy polityki wielowektorowej, objawiającej się gotowością współpracy z wszystkimi zainteresowanymi bez względu na wcześniejsze animozje. Przewodni wniosek głosi, że utrzymanie dynamiki relacji ekonomiczno-politycznych pomiędzy Taszkentem i Kabulem spowodowane jest chęcią ochrony interesu narodowego Republiki Uzbekistanu. The subject of the following article’s research is the contacts in the political and economic sphere between Uzbekistan and Afghanistan after the Taliban took power. This article aims to answer the following research question: what are the dynamics of economic and political relations between Tashkent and Kabul after 2021? In order to answer the above question, it is necessary to analyse a series of events from 2021–2023 in the context of an attempt at peaceful coexistence. The above considerations allow for a side research question, how did the pattern of cooperation between the Taliban and the authorities in Tashkent take shape? An indispensable element in this aspect will be to take into account Uzbekistan’s lack of affiliation to any military bloc or multi-vector policy, manifested in a willingness to cooperate with all concerned regardless of previous animosities. The guiding conclusion is that the maintenance of the dynamics of economic and political relations between Tashkent and Kabul is due to the desire to protect the national interest of the Republic of Uzbekistan

Development and Characterization of Polydopamine/Semiconductor Laminar Heterostructures for Efficient Photocatalytic Applications

Centrum NanoBioMedyczneFotokataliza heterogeniczna to klasa przemian chemicznych ciesząca się dużym zainteresowaniem. Jednak pomimo wielu wysiłków badawczych, istniejące systemy ograniczają się do skali laboratoryjnej. Właściwości fotokatalityczne TiO2 oraz ZnO od wielu lat są udoskonalane na różne sposoby, np. poprzez tworzenie funkcjonalnych heterozłączy z innymi materiałami. Jedną z bardzo obiecujących strategii jest produkcja heterostruktur organiczno/nieorganicznych, a szczególnie laminarnych, nanometrycznie cienkich kompozytów, gdzie dwa aktywne materiały mają ogromną powierzchnię styku. W tym kontekście, szczególnie ekscytująca jest polidopamina (PDA), która w połączeniu z materiałami półprzewodnikowymi tworzy funkcjonalne międzywierzchnie. Utlenianie dopaminy na granicy faz woda/powietrze prowadzi do utworzenia wielkoskalowych cienkich warstw o strukturze zbliżonej do 2D. Nigdy wcześniej, nie zastosowano tej formy PDA do konstrukcji fotokatalitycznych materiałów hybrydowych. Celem pracy było opracowanie wydajnego, wielkoskalowego, laminarnego nanokompozytu do fotokatalizy na bazie polidopaminy o strukturze zblizonej do 2D i półprzewodników nieorganicznych: TiO2 i ZnO. Praca składa się z sześciu powiązanych tematycznie artykułów naukowych, które zostały opublikowane w recenzowanych czasopismach międzynarodowych z bazy JCR o łącznym współczynniku wpływu wynoszącym 43.6. Sformułowałem cztery tezy badawcze, które znalazły potwierdzenie w wynikach badań. Na zakończenie przedstawiłem perspektywy na przyszłość, które mogą posłużyć jako wskazówka dla innych grup badawczych. Heterogeneous photocatalysis is a class of chemical transformations that is of great interest. However, despite significant research efforts, existing systems are limited to the laboratory scale. For many years, photocatalytic properties of TiO2 and ZnO have been improved in various ways, e.g. by creating functional heterojunctions with other materials. One of the very promising strategies is the production of organic/inorganic heterostructures, especially laminar, nanometrically thin composites, where two active materials have a huge interface surface. In this context, polydopamine (PDA) is particularly exciting, as it forms functional interfaces when combined with semiconductor materials. Oxidation of dopamine at the water/air interface leads to the formation of large-scale thin layers with a 2D-like structure. This form of PDA has never been used before to construct photocatalytic hybrid materials. The work aimed to develop an efficient, large-scale, laminar nanocomposite for photocatalysis based on polydopamine with a 2D-like structure and inorganic semiconductors: TiO2 and ZnO. The work consists of six thematically related scientific articles that were published in peer-reviewed international journals from the JCR database with a total impact factor of 43.6. I formulated four research theses that were confirmed by the research results. Finally, I presented prospects that may serve as guidance for other research groups

Myths about child and childhood. A social pedagogical study

Wydział Studiów EdukacyjnychW społecznej świadomości pojawia się wiele przekonań na temat dziecka i dzieciństwa. Często wzajemnie się one różnią, bowiem istnieje trudność zrozumienia tego „innego” świata. Powodem może być to, że człowiek dorosły wynosi z tego okresu fragmentaryczne i różnorodne wspomnienia. W tworzeniu wiedzy o dzieciństwie i w relacji dorosłego z dzieckiem widoczne jest trzymanie się odwiecznych mitów, które automatycznie przejmujemy z pokolenia na pokolenie i nie poddajemy ich weryfikacji. Często je rozbudowujemy, a nawet na bieżąco tworzymy. Konieczność „odmitologizowania” potocznej refleksji o dziecku i dzieciństwie jest ważnym zadaniem stojącym dziś przed pedagogami i osobami dorosłymi. Zasadniczym założeniem przedłożonej pracy jest zbadanie wiedzy i ustalenie faktów dotyczących dziecka i dzieciństwa oraz mitów funkcjonujących w potocznej refleksji dorosłych. Myślenie mityczne stanowi ważny obszar analizy poznawczej, który pozostaje nadal nieodkryty. W opisywanej koncepcji badań zasadniczą rolę odgrywają mity, czyli fałszywe założenia lub półprawdy obecne w opinii publicznej. W tej narracji mit traktowany jest jako iluzyjność czy błędna prawda na temat dziecka i dzieciństwa funkcjonująca w potocznej refleksji dorosłych. Mit jest często reakcją na coś mało znanego i niezrozumiałego. Każdy z nich jednak jest próbą wyjaśnienia lub ustosunkowania się wobec czegoś. Występowanie zaś mitycznego myślenia w funkcjonowaniu każdego człowieka stanowi niezaprzeczalny fakt i zapewnia mu jednocześnie poczucie bezpieczeństwa i podejmowanie aktywności w rzeczywistości społecznej. Nasuwa się wniosek, że potrzebom obecnych czasów jest odnalezienie oraz opis obiektywnych prawd dotyczących dzieciństwa, które pozostają w sprzeczności z oficjalnymi prawdami dyskursów publicznych. Mityczne myślenie o dzieciństwie utrwala schematyczne sposoby postępowania dorosłych wobec dzieci. Ważną rolę odgrywają wyobrażenia zapośredniczone z mitów, a w konsekwencji konstytuujące miejsce oraz status społeczny dzieci. Prezentowane badania strategicznie oparto na fundamentalnych założeniach pedagogiki społecznej i wynikającym z tego epistemologicznym paradygmacie zarówno w sferze poznawczej, jak i metodologicznej. Badaniami objęto 350 osób dorosłych. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego, która była procedurą wiodącą, natomiast grupowe studium przypadku w liczbie sześciu stanowiło strategię dopełniającą. Głównym efektem przeprowadzonych badań jest próba wskazania rekomendacji i konieczności „odmitologizowania” potocznej refleksji o dziecku i dzieciństwie, która jest odpowiedzią na potrzebę zmiany myślenia o dziecku oraz dzieciństwie. In human consciousness, there are existing beliefs about child and childhood. They are different from each other because adults have problems with understanding children's world. The main reason for this is that adults have fragmented memories from their childhood. Myths have a powerful influence on creating knowledge about childhood and relationship-building between children and adults. Myths are also seen as generational knowledge. Adults accept this type of knowledge and never get it under verification. Myths are usually extended and even created by adults. It is essential to start demythologizing the colloquial reflection about child and childhood. This unique mission applies to pedagogues and adults. The subject of my doctoral dissertation was myths about children and childhood. This study aimed to explore the knowledge and facts about children and childhood. Furthermore, the main goal was to explore myths about children and childhood that existed in a colloquial human consciousness. Mythical thinking is a significant field of cognitive analysis which is still undiscovered. The prime assumption about myths is that they are untrue or half-facts that are still a part of human consciousness. My doctoral dissertation comprehends myths as oppositional to scientific thoughts about child and childhood. It is important to emphasize that myths are also erroneous truths about child and childhood. Myths are often used when adults come upon a situation unknown to them, but they can also be seen as an adult's reaction to searching or taking a position. It is essential to point out that mythical thinking, which is a part of human consciousness, is an undeniable fact. The main reason adults use mythical thinking is that it comforts them and is a security blanket for them. What is more, mythical thinking helps adults to be active. In virtue of the above thesis, it is essential to conclude that exploring and describing objective thoughts about childhood is necessary. Those thoughts will need to be consistent with public discourses. Mythical thinking about childhood is the main reason that strengthens the formulaic relationship between adults and children. The fundamental strategy of this showcase research was based on social pedagogy and her epistemological paradigm. The research of this doctoral dissertation was carried out among 350 adults. The diagnostic survey had the lead role, but the group case study was used as a complement to that. The most important effect of the presented research was an attention to presentational recommendation and the process of demythologizing the colloquial reflection about child and childhood, which is a response to the need to change ways of thinking about children and childhood

Estonia jest kobietą – Kaja Kallas, żelazna dama estońskiej polityki

The aim of the article is to analyse the political situation in Estonia at the time of Prime Minister Kaja Kallas. Kallas, as a young, dynamic and ambitious lawyer, and now primarily a politician, sets a new direction for leadership. There are many challenges and difficulties on the Estonian political scene, but Kaja Kallas has been successful to carry out her tasks since January 2021. The article is an attempt to analyse the situation on the Estonian political scene from the time of the first cabinet of Kaija Kallas, through the government crisis of June 2022, to the parliamentary elections of March 2023. The leader of the Reform Party perfectly copes with challenges, fights for people and their rights. Celem artykułu jest analiza sytuacji politycznej w Estonii w czasie premier Kai Kallas. Kallas jako młoda, dynamiczna i ambitna prawniczka, a teraz przede wszystkim polityczka wytycza nowy kierunek przywództwa. Na Estońskiej scenie politycznej wiele jest wyzwań i trudności, jednak Kai Kallas udaje się skutecznie od stycznia 2021 r. realizować powierzone jej zadania. Artykuł jest próbą analizy sytuacji na scenie politycznej Estonii od czasu pierwszego gabinetu Kai Kallas poprzez kryzys rządowy z czerwca 2022 r., aż do wyborów parlamentarnych z marca 2023 r. Liderka Partii Reform doskonale radzi sobie z wyzwaniami, walczy o ludzi i ich prawa

Application of pairs of convex sets to minimal representations of differences of convex functions in the sense of Zalgaller

Wydział Matematyki i InformatykiW rozprawie przedstawiono nowe podejście do znajdowania minimalnej reprezentacji różnic funkcji wypukłych (dc-funkcji) w sensie Zalgallera. Zastosowano wyniki badań Palaschke i Urbańskiego nad minimalnymi quasiróżniczkami Demyanova i Rubinova. W szczególności wprowadzono pojęcie maksymalnej pary zbiorów wypukłych ze wspólnym stożkiem recesji oraz powiązano takie pary z minimalnymi reprezentacjami danych dc-funkcji. W tym celu zastosowano dualność Minkowskiego. Ponadto zbadano własności dodawania i odejmowania Minkowskiego w rodzinie wypukłych zbiorów domkniętych o wspólnym stożku recesji. W rezultacie przedstawiono algorytm znajdowania maksymalnej pary równoważnej danej parze. Rozpatrywana jest również minimalna reprezentacja dc-funkcji, która jest zawężeniem różnicy funkcji podliniowych (ds-funkcji) do zwartego zbioru wypukłego. Wprowadzono pojęcie pary L-minimalnej, gdzie L jest zwartym zbiorem wypukłym. Pokazano, że minimalna reprezentacja w sensie Zalgallera zawężonej ds-funkcji odpowiada L-minimalnej parze zwartych zbiorów wypukłych. Udowodniono istnienie i jednoznaczność pary L-minimalnej równoważnej danej parze. Zaprezentowane w rozprawie nowe podejście może być pomocne w udzieleniu odpowiedzi na pytania postawione przez Zalgallera. The thesis presents a new approach to finding the minimal representation of the difference of convex functions (dc-functions) in the sense of Zalgaller. The results of research by Palaschke and Urbański on minimal quasidifferentials of Demyanov and Rubinov are applied. In particular, the notion of a maximal pair of convex sets with a common recession cone is introduced and related to a minimal representation of a given dc-function. Minkowski duality is applied for this purpose. Moreover, the properties of the Minkowski addition and subtraction in a family of closed convex sets with a common recession cone are investigated. As a result, an algorithm for finding the maximum pair equivalent to a given pair is presented. The minimal representation of a dc-function, which is a restriction of the difference of sublinear functions (ds-functions) to a convex compact set, is also examined. The concept of an L-minimal pair is introduced, where L is a convex compact set. It is showed that the minimal representation in the sense of Zalgaller of the restricted ds-function corresponds to the L-minimal pair of compact convex sets. The existence and uniqueness of an L-minimal pair equivalent to a given pair is proved. The new approach presented in the dissertation may be helpful in answering the questions posed by Zalgaller

Procedury Azylowe i Praca Przymusowa wśród Azylantów i Uchodźców we Włoszech

Wydział Nauk Politycznych i DziennikarstwaThis dissertation investigates the relationship between asylum procedures and forced labor among ARs in Italy. The primary research question asks: To what extent do asylum procedures reduce or facilitate forced labor? The study analyzes stages of asylum procedures, including registration, identification, and reception conditions, through the lens of structural injustice theory. It also develops a theory of change offering practical recommendations for stakeholders. A mixed-methods approach was employed, starting with a two-phase systematic review followed by qualitative data from seven focus groups with asylum and anti-trafficking network representatives. Thematic analysis using MAXQDA supported the development of a substantive grounded theory. Asylum procedures have a dual impact, both protecting and exposing ARs to forced labor. Procedural elements such as process length, access to information, and reception conditions play a critical role in these outcomes. The research emphasizes the avoidable nature of structural injustice within asylum systems, proposing the concept of a "safe host country" (SHC) as a potential solution. W rozprawie eksploruje się relację między procedurami azylowymi a pracą przymusową wśród osób ubiegających się o azyl i uchodźców we Włoszech. Główne pytanie badawcze to w jakim stopniu procedury azylowe redukują lub ułatwiają pracę przymusową? Przeanalizowano etapy poszczególnych procedur azylowych, w tym rejestracji, identyfikacji i recepcji, przez pryzmat teorii niesprawiedliwości strukturalnej. Rozprawa rozwija również teorię zmiany, proponując praktyczne zalecenia dla interesariuszy. Zastosowano podejście mieszane, rozpoczynając od dwuetapowego przeglądu systematycznego, a następnie analizując dane jakościowe z siedmiu grup fokusowych z przedstawicielami sieci ds. azylu i walki z handlem ludźmi. Tematyczna analiza danych za pomocą MAXQDA umożliwiła rozwój zasadniczej teorii ugruntowanej. Procedury azylowe mają dualny charakter, mogą zarówno chronić jak i narażać osoby ubiegające się o azyl i uchodźców na pracę przymusową. Takie elementy proceduralne, jak długość procesu, dostęp do informacji i warunki recepcyjne, odgrywają kluczową rolę w tych wynikach. Badanie podkreśla naturę niesprawiedliwości strukturalnej możliwej do uniknięcia w systemach azylowych, proponując koncepcję "bezpiecznego kraju goszczącego" jako potencjalne rozwiązanie

Theoretical Categories for Analysing the Political Thinking Structures of the Taliban

Celem niniejszego artykułu jest zaproponowanie zestawu kategorii teoretycznych do analizowania struktur myślenia politycznego dystrybuowanych przez talibów po wojnie w Afganistanie. Obejmuje on trzy grupy typów idealnych umożliwiających identyfikację i klasyfikację odmiennych aspektów tych struktur wykorzystywanych do formułowania roszczeń legitymizacyjnych. Są to po pierwsze: myślenie religijne i polityczne; po drugie: trybalne i posttrybalne; i po trzecie: natywizm, kontrakulturacja, witalizm oraz autonegatywizm. Choć zakres ich zastosowania znacznie wykracza poza eksplorację wskazanego pola badawczego, są one szczególnie użyteczne, aby zrozumieć zmiany zachodzące na współczesnej scenie politycznej w Azji i móc ostrożnie prognozować kierunek przemian w afgańskim systemie politycznym. Struktury te są bowiem stosowane przez talibów do generowania legitymizacji społecznej ich rządów oraz kształtowanego systemu politycznego, czyli pozyskiwania poparcia dla aktualnego rządu ze strony rządzonej populacji, modelowania akceptacji jego polityki, instytucji i wartości. Stanowią swoiste roszczenia legitymizacyjne będące obok stosowania represji i spójności elit rządzących jednym z filarów stabilności reżimu politycznego. Można je traktować jako struktury legitymizacyjne leżące u podstaw konstruowanego porządku politycznego. This article aims to propose a set of theoretical categories for analyzing political thinking structures distributed by the Taliban after the war in Afghanistan. It includes three groups of ideal types that enable researchers to identify and classify different aspects of these structures used to formulate legitimacy claims. They are religious and political; tribal and post-tribal thinking; nativism, contra-acculturation, vitalism, and autonegativism. Although the scope of their application significantly exceeds the exploration of the indicated research field, they are useful to understand the changes in the contemporary political scene in Asia and carefully forecast the direction of changes in the Afghan political system. These structures are used by the Taliban to generate social legitimacy for their rule and the shaped political system, i.e., to gain support for the current government from the ruled population and to model the acceptance of its policies, institutions, and values. They constitute specific legitimacy claims that, apart from the use of repression and cohesion of the ruling elite, form one of the stability pillars of a political regime. They can be treated as legitimizing structures underlying the constructed political order

Experiencing parenting during cancer

Wydział Psychologii i KognitywistykiCel. Nadrzędnym celem pracy było poznanie doświadczania rodzicielstwa w chorobie nowotworowej. Cel ten został zrealizowany za pomocą badania jakościowego (Interpretacyjna Analiza Fenomenologiczna, IPA) i ilościowego. Metoda. Badanie miało charakter przekrojowy. Badanie jakościowe polegało na rozmowach częściowo ustrukturyzowanych z czterema matkami w trakcie chemioterapii z powodu raka piersi. Badanie ilościowe prowadzone było w wersji on-line. W badaniu wzięło udział 145 rodziców dzieci poniżej 18. roku życia, rodzice byli w trakcie leczenia choroby nowotworowej. Wyniki. Na podstawie badania jakościowego wyróżniono pięć nadrzędnych tematów: 1. Zmaganie się z wyzwaniami wynikającymi z bycia mamą w trakcie chemioterapii; 2. Minimalizowanie negatywnego wpływu choroby na dzieci; 3. Doświadczanie choroby jako lekcji; 4. Doświadczanie macierzyństwa w chorobie nowotworowej ujęte w ramy czasowe oraz 5. Refleksje na temat bycia mamą w trakcie zaawansowanej choroby nowotworowej. W badaniu ilościowym wykazano, że rodzice w chorobie nowotworowej mają niższy poziom satysfakcji rodzicielskiej niż rodzice z grupy kontrolnej. Przeprowadzone analizy wykazały, że satysfakcja ze związku intymnego i otrzymywane wsparcie społeczne stanowią czynniki ochronne dla satysfakcji rodzicielskiej. Natomiast stresogenność funkcjonowania dziecka stanowi czynnik ryzyka dla satysfakcji rodzicielskiej. Czynniki ryzyka stresu rodzicielskiego obejmują: stresogenność funkcjonowania dziecka i obawy rodzicielskie, a satysfakcja ze związku intymnego jest czynnikiem obniżającym stres rodzicielski w chorobie nowotworowej. Aim. The main objective of the study was to discover the experience of parenting in cancer. This aim was achieved through a qualitative study (Interpretative Phenomenological Analysis, IPA) and a quantitative study. Method. The study was cross-sectional. The qualitative study consisted of semi-structured interviews with four mothers receiving chemotherapy for breast cancer. The quantitative survey was conducted online. The study included 145 parents of children under the age of 18, the parents were undergoing cancer treatment. Results. Based on the qualitative study, five major themes were distinguished: 1. Struggling with the challenges of being a mother during chemotherapy; 2. Minimizing the negative impact of the disease on children; 3. Experiencing cancer as a lesson; 4. Experiencing motherhood in cancer framed by time and 5. Reflecting on being a mother during advanced cancer. The quantitative study found that parents with cancer had lower levels of parental satisfaction than parents in the control group. The analyses showed that relationship satisfaction and the received social support are protective factors for parenting satisfaction. In contrast, the stressfulness of child functioning is a risk factor for parental satisfaction. Regarding parenting stress during cancer, risk factors include: the stressfulness of child functioning and parenting concerns. On the other hand, relationship satisfaction is a protective factor that reduces parental stress in cancer