Ewolucja stanowiska ustawodawcy w zakresie następstwa prawnego w prawie publicznym

Articles 285 § 3 and 465 § 3 relating to mergers of the former Commercial Code provided that once the acquired company had been struck off from the register of companies, the acquiring company acquired all the rights and obligations of the acquired company. These were the only provisions of the Code that constituted the statutory basis for universal succession. However, it was not clear whether this succession included only civil rights and obligations, or the public ones as well. Article 494 § 2 of the Code of Commercial Companies and Partnerships which replaced the Commercial Code expressly provides that in the event of a merger, a universal succession that follows extends on public rights and obligations as well. However, in the period when the Commercial Code was in force, two other acts were also enforced, namely the law on privatisation of state enterprises of 13 July 1990, and the law on commercialisation and privatisation of 30 August 1996. The provisions of both suggested the inclusion of a statutory basis for universal succession also for public law matters. The legislative solutions adopted in those acts constitute reference material for the analysis of the regulation of succession under the current Code of Commercial Companies and Partnerships. This article primarily presents the evolution of law as a result of the evolving legislator’s views, which resulted in moving from a state of affairs in which the public law legal succession was not provided to the current situation in which public law universal succession applies to mergers of companies as well. In the event of a transformation ofa company or a state-owned enterprise, the public rights and duties are continued.Kodeks handlowy w art. 285 § 3 i art. 465 § 3, czyli przepisach dotyczących łączenia spółek, stanowił, że z chwilą wykreślenia spółki przejętej spółka przejmująca wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejętej. Wyłącznie w tych przepisach akt ten stanowił o obowiązywaniu sukcesji uniwersalnej, jednakże z przepisów nie wynika wprost, czy sukcesja ta obejmowała swym zakresem przedmiotowym tylko prawa i obowiązki cywilnoprawne, czy również publicznoprawne. Kodeks spółek handlowych, który zastąpił Kodeks handlowy, w odniesieniu do łączenia spółek w art. 494 § 2 przewiduje wprost sukcesję uniwersalną w odniesieniu do praw i obowiązków publicznoprawnych. W czasie obowiązywania Kodeksu handlowego obowiązywały dwie ustawy, których przepisy sugerowały, że stanowią podstawę do sukcesji uniwersalnej publicznoprawnej: ustawa z 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych oraz ustawa z 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji – rozwiązania legislacyjne w zakresie następstwa prawnego przyjęte w przywołanych ustawach stanowią materiał porównawczy analizy regulacji sukcesji zawartej w Kodeksie handlowym. Niniejszy artykuł ma przede wszystkim przedstawić ewolucję stanowiska ustawodawcy, w wyniku której od stanu prawnego nieprzewidującego następstwa prawnego w prawie publicznym doprowadzono do stanu prawnego dopuszczającego w przypadku łączeń i podziałów spółek sukcesję odnoszącą się do wszystkich praw i obowiązków publicznoprawnych. W przypadkach przekształcenia spółek i przedsiębiorstw państwowych przyjmowana jest zasada kontynuacji praw i obowiązków publicznoprawnych

Wpływ orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego na trwałość instytucji materialnego prawa podatkowego

The article analyses the influence of the decisions of the Constitutional Court on the effectiveness of a tax system. It is stated that constitutionality of tax provisions should ensure the effectiveness of a tax system. Constitutional standards provide a solid ground for tax legislation. However, it is worth examining whether in certain circumstances the constitutionality of tax provisions may cause negative effects due to limitation of tax revenues. The problem occurs when a consequence of Constitutional Court’s verdict is not only elimination of specific provisions of a tax law but also elimination of important institutions that help stabilise the tax system. The aim of the article is to answer a question to what extend proper judgments of the Constitutional Court in tax matters cause instability of a tax system, leading in result to its limited effectiveness.Tekst poświęcony został problematyce wpływu orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego na trwałość instytucji materialnego prawa podatkowego. Poza sporem jest, że konstytucyjność regulacji podatkowych winna stać na straży efektywności systemu podatkowego. Standardy konstytucyjne stanowią bowiem stabilny fundament legislacji podatkowej. Warto zadać sobie jednak pytanie, czy dbałość o zgodność z Konstytucją ustawowych rozwiązań podatkowych może w pewnych sytuacjach przynieść negatywny skutek w postaci ograniczenia efektywności systemu podatkowego. Problem pojawia się w momencie, gdy konsekwencją orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego jest nie tylko utrata mocy obowiązującej przez konkretne przepisy ustaw podatkowych, lecz także wyeliminowanie z systemu podatkowego ważnych instytucji zapewniających lub przynamniej wspierających stabilność systemu podatkowego. Celem artykułu jest zbadanie, w jakim stopniu niekwestionowane co do zasadności orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego w sprawach podatkowych powoduje niestabilności systemu podatkowego i w konsekwencji ogranicza jego efektywność

Obowiązek gwaranta w prawie karnym

The purpose of this paper is to present the duties of a person obliged to prevent the occurrence of a consequential harm in criminal law. The discussion on criminal liability for consequential crimes committed as a result of a failure to perform a specific legal duty usually focuses only on the broken chain of causation and omission to act, and the sources of the obligation to take an action. The author analyses the content of the warrant’s duties, or, in other words, what a warrant is obliged to do.The limits of the obligation depending on a specific situation which is to be prevented are also discussed, followed by a list of consequences for a failure to perform the duty or improper performance of the duty by a person obliged to prevent criminal consequences.Celem artykułu jest przedstawienie treści obowiązku działania po stronie gwaranta nienastąpienia skutku w prawie karnym. Dyskusja wokół przesłanek odpowiedzialności karnej za przestępstwa skutkowe popełnione przez zaniechanie skupia się z reguły na zagadnieniu związku przyczynowego oraz źródeł obowiązku po stronie gwaranta. Autor analizuje treść tego obowiązku, a więc to, co jest gwarantowi nakazane czynić.Autor wskazuje, jakie są granice obowiązku ze względu na rodzaj niebezpieczeństwa, któremu gwarant ma przeciwdziałać. Ponadto omawia, jakie są konsekwencje niespełnienia obowiązku albo niewłaściwego spełnienia obowiązku przez osobę zobowiązaną do zapobiegnięcia skutkowi

Model kontradyktoryjnego procesu karnego w świetle noweli do k.p.k. z 27 września 2013 r.

On 1 July 2015 the Act Amending the Code of Criminal Procedure and certain other laws adopted on 27 September 2013 will come into force. Its main purpose was to transform the existing criminal proceedings from inquisitorial to more adversarial allowing for conducting preparatory proceeding in a manner enabling an adversarial trial. The main amendments to the Code, and in particular those implemented in articles 297 and 167 are discussed. The amendments modify the tasks of the preparatory proceeding limiting them now to a scope only necessary for preparation of a private accusation. The new model is based on an assumption that the presentation evidenceand, in consequence the responsibility for the result of the proceeding has been moved from the court onto the parties to the proceeding. This new solution is to be reflected in the new wording of article 167 of the Code, providing that in all proceedings instigated by a party thereto (both in public and private claims) the evidence is the responsibility of the interested party.Ustawa z 27 września 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw wejdzie w życie 1 lipca 2015 r. Głównym celem tej nowelizacji było przemodelowanie postępowania jurysdykcyjnego z systemu inkwizycyjnego w kierunku większej kontradyktoryjności oraz takie przemodelowanie postępowania przygotowawczego, które pozwalałoby na prowadzenie kontradyktoryjnej rozprawy. W artykule zawarte są uwagi dotyczące noweli, w szczególności dokonuje się oceny kluczowych zmian wprowadzonych w treści art. 297 i art. 167 k.p.k. Ustawa nowelizująca wprowadza zmianę w treści art. 297 § 1 pkt 5 k.p.k., modyfikując zadania postępowania przygotowawczego odnośnie do zbierania i zabezpieczania dowodów. Nowa treść tego przepisu nakłada na oskarżyciela obowiązek zebrania dowodów tylko w niezbędnym zakresie – pozwalającym na przygotowanie skargi oskarżycielskiej. Jednocześnie nowy model opiera się na założeniu, że inicjatywa dowodowa, a w konsekwencji – odpowiedzialność za wynik postępowania zostają przerzucone z sądu na strony. To rozwiązanie urzeczywistnione ma być nową treścią art. 167 k.p.k., który zakłada, że we wszystkich postępowaniach przed sądem wszczynanych z inicjatywy strony procesowej (dotyczy to zarówno postępowań po wniesieniu publicznego, jak i prywatnego aktu oskarżenia) inicjatywa dowodowa należeć będzie do stron

Perspektywy rozwoju integracji karaibskiej w ramach Zmodyfikowanego Traktatu z Chaguaramas

The Revised Treaty of Chaguaramas (RTC), which came into force in January 2006, transformed the Common Market, established in 1973 by the Caribbean Community (CARICOM) pursuant to the Treaty of Chaguaramas, into the CARICOM Single Market and Economy (CSME). This article analyses the three main obstacles that impede the progress in the deepening of regional integration within the framework of the RTC. They are: attachment of the Member States to dualism, the decision-making process in the CSME based on the inter-governmental method, and the lack of sanctions that could be put on a Member State for refusal to comply with a judicial decision rendered by the Caribbean Court of Justice (CCJ) upon finding a Member State in breach of Community law. The CCJ has compulsory and exclusive jurisdiction to interpret and apply the RTC, and, like the European Court of Justice with regard to European Union (EU) law, is the main engine of integration within the RTC. This article examines possible options, in light of the EU’s experience and judgments delivered by the CCJ, which have allowed overcoming the difficulties resulting from the existence of the above obstacles, with a view to advancing integration in the Caribbean region.Zmodifikowany Traktat z Chaguaramas (RTC), który wszedł w życie w styczniu 2006 r., przekształcił Wspólny Rynek (stworzony w 1973 przez Wspȯlnotę Karaibska (CARICOM) na bazie Traktatu z Chaguaramas) we Wspólny Rynek i Gospodarkę CARICOM (CARICOM Single Market and Economy – CSME). Ten artykuł analizuje trzy główne przeszkody w osiągnięciu postępu w procesie pogłębienia integracji karaibskiej w ramach RTC. Są one następujące: przywiązanie państw członkowskich do dualizmu, podejmowania decyzji przez organy CSME oparte na metodzie międzyrządowej i brak sankcji w stosunku do państwa członkowskiego, które nie stosuje się do orzeczenia Karibskiego Trybunału Sprawiedliowści (Caribbean Court of Justice – CCJ), stwierdzającego naruszenia prawa wspólnotowego. CCJ ma obligatoryjną i ekskluzywną jurysdykcję dotyczącą wykładni i stosowania RTC i podobnie jak Europejski Trybunał Sprawiedliwości w stosunku do prawa Unii Europejskiej, jest głównym motorem integracji w ramach RTC. Ten artykuł rozważa możliwe opcje w świetle doświadczeń Unii Europejskiej i orzeczeń CCJ, pozwalające na przezwyciężeniu trudności wynikających z istnienia wyżej wspomnianych przeszkód, mające na względzie osiągnięcie postępu w realizacji działań integracyjnych w rejonie karaibskim

Zagadnienie praw podmiotowych na styku prawa prywatnego i publicznego. Rozważania de lege ferenda na przykładzie opłat należnych komornikowi

The author analyses the issue of admissibility of the application in the public sector of some legal institutions and principles developed in civil law. He focuses his considerations on the example of the fees charged by bailiffs collecting debt in the course of the enforcement of a court judgment. In Poland the impossibility of adjusting the charges levied by the bailiff from the debtor in connection with the enforcement of non-monetary obligations is widely criticised. The author expresses a view that such adjustment is not possible de lege lata even if the use of the principle prohibiting the abuse of rights with regard to these charges has been allowed. Neither a difficult financial situation nor a difficult family situation of the debtor allows to adjust such charges under current binding law. The inadmissibility of such measures is derived from the express provisions governing the procedure for levying the fee (i.e. it is charged in advance). If not for these rules, the author believes, it would be possible to adjust the fees based on the principle prohibiting the abuse of individual rights. The author believes that the division into public and private law itself is not an autonomous value. The bottom line is that the legal system allows to eliminate a collision between so-called the letter of the law and a common perception of what is fair. Autor analizuje zagadnienie dopuszczalności stosowania w sektorze publicznym niektórych instytucji i zasad wypracowanych w prawie cywilnym. Swoje rozważania koncentruje na przykładzie opłat pobieranych przez komorników w ramach egzekucji sądowej. W polskim prawie przedmiotem krytyki wielu środowisk jest brak możliwości miarkowania wysokości opłat pobieranych przez komornika od dłużnika w związku z egzekucją zobowiązań niepieniężnych. Autor po analizie wyraża pogląd, że de lege lata takie miarkowanie nie jest możliwe, nawet jeżeli dopuścilibyśmy stosowanie do tych opłat znanej w prawie cywilnym zasady zakazującej nadużywania praw podmiotowych. Ani trudna sytuacja majątkowa, ani też trudna sytuacja rodzinna dłużnika w świetle prawa obowiązującego nie dopuszcza takiego miarkowania. Niedopuszczalność ta wynika z wyraźnych przepisów regulujących procedurę pobierania tej opłaty, tzn. pobierana jest ona z góry od wierzyciela. Gdyby nie te przepisy, zdaniem autora taka możliwość miarkowania w oparciu o zasadę zakazującą nadużywania praw podmiotowych istniałaby. Autor wyraża bowiem przekonanie, że sam podział na prawo publiczne i prywatne nie jest autonomiczną wartością. Najważniejsze jest natomiast, by system prawny umożliwiał usuwanie kolizji między tzw. literą prawa a powszechnym poczuciem słuszności

Zmiany stosunków własnościowych w Polsce po roku 1989

This paper presents structural changes that took place in Poland after 1989, and which enabled its transition from a centrally planned economy to a market economy. The deep and thorough legal, economic and social reforms undertaken in that period made it possible, after years of communist rule, to shape a new, democratic system. The systemic transformation was possibleowing to some basic amendments to the Constitution, including the articles defining the essence of ownership and the duty to respect it, as well as the adoption of other legal acts necessary to re-define ownership relationships (such as the law on commercialisation and privatisation of state-owned enterprises, or the law on the management of agricultural property). The concurrent reforms of the banking system and the monetary and credit policy enabled inflow of foreign capital and development of private entrepreneurship. As a result of the transformations of the past 25 years, Poland is now a democratic state and a member of the European Union, while Polish economy is getting increasingly competitive. Sadly enough, despite these substantial structural transformations in the ownership sphere, in the last quarter of the century Poland has continued to be unable to resolve the problem of returning to the lawful owners the property taken by the communist regime.Artykuł przedstawia zmiany systemowe wprowadzone w Polsce po 1989 r., które umożliwiły przejście z gospodarki centralnie sterowanej do wolnorynkowej. Podjęcie głębokich i szerokim reform o charakterze prawnym, gospodarczym i społecznym pozwoliło na ukształtowanie demokratycznego ustroju po wielu latach sprawowania władzy komunistycznej. Transformacja systemowa była możliwa dzięki znaczącym przemianom podstaw prawnych, począwszy od zmian w ustawie zasadniczej, określającej istotę prawa własności i obowiązek jego poszanowania, poprzez uchwalenie innych aktów prawnych koniecznych do zmiany stosunków własnościowych (takich jak ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, prawa o działalności gospodarczej czy ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi). Równoległe reformy systemu bankowego oraz polityki pieniężno-kredytowej umożliwiły napływ kapitału zagranicznego i pozwoliły na rozwój prywatnej przedsiębiorczości. W wyniku przemian ustrojowych, jakie zaszły w ostatnich 25 latach, Polska jako demokratyczne państwo prawa jest członkiem Unii Europejskiej, a polska gospodarka rynkowa staje się coraz bardziej konkurencyjna. Niestety, mimo głębokich przekształceń w sferze własnościowej, Polska przez ostatnie ćwierćwiecze nie rozwiązała kwestii zwrotu prawowitym właścicielom własności przejętej bezprawnie przez władze komunistyczne

Refundacja leków a równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej

The author analyses the rules of reimbursement for medications contained in the Reimbursement Act of 12 May 2011, against the background of the regulations of the Health Act of 27 August 2004, in the context of the constitutional duty to provide citizens with equal access to health care services financed from public funds. He also discusses the dynamics of the performanceof the above duty as an example of actions of the legislature aimed to satisfy the provisions of art. 68.2 of Poland’s Constitution.Przedmiotem opracowania jest przedstawienie zasad dotyczących refundacji leków ustalonych w ustawie refundacyjnej z 12 maja 2011 r. na tle przepisów ustawy zdrowotnej z 27 sierpnia 2004 r. w kontekście konstytucyjnego obowiązku zapewniania obywatelom równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Pokazano w nim również dynamiczną realizację tego obowiązku jako przykład działania ustawodawcy prowadzącego do urzeczywistnienia zasady z art. 68 ust. 2 Konstytucji RP

Wpływ instrumentu quantitative easing Rezerwy Federalnej na wybrane kursy walutowe

This paper examines the impact of implementing Large Scale Asset Purchases by the Federal Reserve on selected exchange rates, using statistical and econometrical methods, including GARCH models. There is limited statistical evidence suggesting that the increase of asset purchases is a significant factor in explaining exchange rate returns of Australian dollar, Brazilian real, Canadian dollar, Indian rupee and Japanese yen. Evidence also suggests that during the first and second phase of quantitative easing foreign currencies have strengthened due to Federal Reserves’ asset purchase program.Przedstawiona w niniejszym opracowaniu analiza ma na celu zbadanie wpływu zastosowania przez Rezerwę Federalną (FED) niestandardowych instrumentów z zakresu quantitative easing (QE) na kursy wybranych walut. W szczególności poszczególne fazy działań Rezerwy Federalnej, znane powszechnie jako QE1, QE2 i QE3, porównano pod kątem wywoływania efektu prowadzącego do osłabienia wartości dolara amerykańskiego i aprecjacji walut obcych w wyniku zastosowanego na dużą skalę zasilenia rynków finansowych. Przeprowadzona analiza umożliwi prowadzenie dalszych badań nad efektami podejmowanych przez banki centralne działań antykryzysowych.Na podstawie dokonanych analiz autorka wysuwa wniosek o statystycznie istotnym wpływie działań podjętych przez Rezerwę Federalną na kursy walut, w szczególności Australii i Brazylii. Zmiany stanu bilansowego aktywów stanowiły bowiem przyczynę w sensie Grangera dla kształtowania się zmian kursu dolara australijskiego i reala brazylijskiego w okresie od momentu wdrożenia programu zakupu papierów wartościowych. Sformułowane na podstawie tej obserwacji modele VAR pozwalają wyciągnąć wniosek o spadku wartości dolara amerykańskiego w wyniku działań z zakresu quantitative easing. Zależność ta nie została potwierdzona w odniesieniu do pozostałych walut

Kilka uwag o polskich referendach

This paper contains the author’s own opinions on the legal regulations governing a nationwide referendum referred to in Article 125 of the Constitution of the Republic of Poland. The basic framework of these regulations fits within the limits of standards applicable in democratic countries. Their exercise, however, may be obstructed due to the absence of effective institutional and procedural guarantees ensuring enforcement of a decision arrived at in a referendum. Obligatory organisation of a referendum initiated by citizens (conditioned on collection of a required number of supporters) is challenged, as well as the introduction to the Polish political regime of a recall option in respect of the head of state. A suggestion is also made that the premises for organising nationwide referenda provided for in the above mentioned article of the Constitution be precised, although without binding legal consequences.Opracowanie zawiera autorskie opinie na temat regulacji prawnych dotyczących referendów ogólnokrajowych, o których mowa w art. 125 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Regulacje te, gdy idzie o ich podstawowy zrąb, mieszczą się w granicach standardów stosowanych w tym względzie w państwach demokratycznych. Jednakże ich realizacja może natrafiać na przeszkody wynikające z tego, że nie istnieją skuteczne gwarancje instytucjonalne i proceduralne wykonania decyzji podjętych w drodze referendum. Autor opowiada się za wprowadzeniem referendum, w wyniku którego obywatele będą mogli bezpośrednio podejmować akty ustawodawcze poddawane kontroli ich konstytucyjności. Ponadto podaje w wątpliwość wprowadzenie referendum obligatoryjnego rozpisywanego z inicjatywy obywateli (po zebraniu pod wnioskiem w tej sprawie odpowiedniej ilości podpisów), a także wprowadzenie do polskiego systemu ustrojowego instytucji ‘recall’ w zastosowaniu do głowy państwa. Sugeruje, aby przesłanki referendum ogólnokrajowego, o jakich mowa w art. 125 Konstytucji RP, uściślić, choć bez wiążących następstw prawnych