Παλλαδάς (Πουλαδάς) Ιερεμίας

Abstract

Notes: The priest-monk at Sinai, Ieremias Palladas, belongs to the group of conservative painters of the first decades of the 17th century who consciously went back to models of earlier painters of the 15th and 16th centuries. He was born in Candia and by 1608Description: IrakleioDescription: IrakleioΣτοιχείο: Γεν. Βιβλιογραφία: (13-15).Στοιχείο: HρακλείουΣτοιχείο: ΗράκλειοΣτοιχείο: Ο σιναϊτης ιερομόναχος Ιερεμίας Παλλαδάς ανήκει στην ομάδα των συντηρητικών ζωγράφων των πρώτων δεκαετιών των πρώτων δεκαετιών του 17ου αιώνα, που επιστρέφουν συνειδητά σε πρότυπα των παλαιοτέρων ζωγράφων του 15ου και 16ου αιώνα. Γεννήθηκε στο Χάνδακα και το 1608 ήταν ήδη ώριμος και φημισμένος ζωγράφος. Σύμφωνα με πληροφορίες εγγράφων των Αρχείων Βενετίας, ανήκε σε οικογένεια ιερωμένων και καλλιτεχνών. Ο πατέρας του Στέφανος ήταν ιερέας, ο αδελφός του Θεόδωρος, πρωτοπαπάς στο Χάνδακα, και ο αδελφός του Γεώργιος διάκος και ζωγράφος (βλ. Τζώρτζης Πουλαδάς*). Επίσης ο Ιερεμίας ήταν θείος του Γεράσιμου Β΄ Παλλαδά, πατριάρχη Αλεξανδρείας. Φαίνεται ότι είχε ειδικότητα στη ζωγραφική των σταυρών και των άλλων εικόνων που στρέφουν το τέμπλο, και τα έργα του αποτέλεσαν πρότυπα για τους μεταγενέστερους. Όπως γνωρίζομε από επιγραφή που υπήρχε στο τέμπλο του ναού της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα, την οποία μνημονεύει ο Δοσίθεος Ιεροσολύμων, ο σταυρός του τέμπλου, έργο του Παλλαδά, είχε κατασκευασθεί το 1608 με δαπάνη των ευλαβεστάτων Χριστιανών των εν τη περιφήμω Κρήτη. Το 1612 πρέπει να ζωγράφισε μία σειρά εικόνων για το εικονοστάσιο της Μονής Σινά (εδώ αρ. 13-21). Ο Ιερεμίας Παλλαδάς υπήρξε διδάσκαλος γραμμάτων και ζωγραφικής, σύμφωνα, πάντα, με έγγραφα των βενετικών αρχείων το 1630 στο Ηράκλειο ο πανοσιώτατος πατέρας κύρ Ιερεμίας Παλλαδάς ανέλαβε να διδάξει γράμματα και ζωγραφική στον Φίλιππο Περκουλιάνο* για πέντε χρόνια, κατά τα οποία ο μαθητής θα πήγαινε κάθε μέρα στο εργαστήρι του δασκάλου και εκείνος θα τον δίδασκε καλά απιβουλευτα κατά την οζαντζα (σύμφωνα με τη συνήθεια) των καλών δασκάλων. Μαθητής του ήταν και ο παπα-Σάββας Νεγρίνης (βλ. Σημ. 12). Σύμφωνα με δημοσιευμένα έγγραφα, στο εργαστήρι του ζωγράφου στο Ηράκλειο είχαν ζωγραφισθεί πριν από το 1633 οι σταυροί του τέμπλου του ναού της Τριμάρτυρης και της Αγίας Αικατερίνης των Σιναϊτών στο Χάνδακα. Συγκεκριμένα, το 1633 ο πατριάρχης Αλεξανδρείας Γεράσιμος Α΄ Σπαρταλιώτης έδωσε παραγγελία από το Κάιρο στο Ηράκλειο να γίνει εκεί ένας σταυρός τέμπλου από το ζωγράφο Σίλβεστρο Θεοχάρη*, τον οποίον έλει παρακαλέσει η αυθεντία σου να ίδη κάποιες Σταύρωσες του παπά κυρ Ιερεμίου οπού είναι αυτοί εις τον Τριμάρτυρον και εις την Αγίαν Αικατερίναν... Αγαπώ να γίνη και η δική μου ώσπερ εκείναι. Σύμφωνα με έγγραφο της 14ης Οκτωβρίου 1639, είχε ζωγραφισθεί ο σταυρός, τα λυπηρά (εικόνες Θεοτόκου και Ιωάννη) και η Αποκαθήλωση, έργα του οσηοτάτου Ιερεμία Πουλαδά, ιερομονάχου ζωγράφου, που προορίζονταν για τη βασιλική της Γεννήσεως στη Βηθλεέμ. Δύο μνείες του ζωγράφου σε νοταριακές πράξεις χρονολογούνται το 1645. Στις 26 Απριλίου ο ευλαβέστατος πατέρας Ιερεμήας Παλαδάς υιός του ευλαβεστάτου παπάΣτεφανή αναφέρεται ο αφέντης πατέρας Ιερεμήας Παλαδάς υιός του παπά Στέφανου. Πέθανε αναγνωρισμένος αγιογράφος πρίν από το 1659/60, όταν έγραψε γι' αυτόν ο Νεκτάριος Ιεροσολύμων στην "Ιεροκοσμική Ιστορία" του: κρητικός το γένος, Σιναϊτης το επάγγελμα, ιερομόναχος και πνευματικός ενάρετος, του οποίου η τέχνη του ζωγραφείν υπό πάντων θαυμάζεται, ως αξία να συγκρίνεται με τας ζωγραφίας των δοκίμων παλαιών εικονογράφων, τους οποίους αυτός ως άλλος ουδείς εμιμήθη, αναλογία και τέχνη των γραμμών της ζωγραφικής επιστήμης). Η επαινετική αυτή γνώμη του Νεκταρίου πρέπει να απηχεί την εκτίμηση των επίσημων εκκλησιαστικών κύκλων της εποχής για το έργο του ζωγράφου. Ο Παλλαδάς ενταφιάσθηκε στη μονή της Αγίας Αικατερίνης των Σιναϊτών στο Ηράκλειο, σύμφωνα με πληροφορία που προέρχεται από τη διαθήκη του παπα-Σάββα Νεγρίνη*, της 2ας Μαϊου 1668, ο οποίος επιθυμούσε να ενταφιασθεί στην ίδια μονή άπου ήνε η αρκλα του ποτέ αφέντη πατέρα Ιερεμίου ζογράφου, του δασκάλου μου